Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Damar Cerrahisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Gölbaşı, “Varis tedavisinin olmazsa olmazı, tedavi öncesinde varise neden olan problemin saptanması için venöz Doppler ultrasonun yapılması” gerektiğini söyledi…
Varis tedavisinin olmazsa olmazı, tedavi öncesinde varise neden olan problemin saptanması için venöz Doppler ultrasonun yapılmasıdır. Varislerin en önemli nedeni olan kapakçıklardaki kaçakların ve çok nadir nedeni olan derin toplardamarlardaki tıkanıklıkların ortaya konulması gerekmektedir. Derin toplardamar tıkanıklığına bağlı yüzeyel damarlarında varis gelişen hastanın Doppler yapılmadan varisleri alındığı taktirde bacakta çok hayati problemler açığa çıkar.
Venöz doppleri varis muayenesi yapan kalp damar cerrahlarının öncelikle kendilerinin yapması, eğer varis tedavisine yönelik bir işlem planlanıyorsa mutlaka venöz değerlendirmeyi bilen bir radyolog tarafından da Doppler’in yapılması faydalı olacaktır.
Venöz Doppler ultrason toplardamarların çaplarını, içerisinde yer alan kapakçıkların fonksiyonlarını, damarda tıkanıklık olup olmadığını değerlendirmede çok önemli bilgiler vermektedir.
Varisli hastalarda sıklıkla varisin nedeni olan kapakçıklardaki kaçağın yeri ve süresinin saptanması büyük önem arz etmektedir. Genellikle varislere neden olan kaçaklar sıklıkla derin toplardamar ile yüzeyel toplardamar birleşme yerlerinde görülmektedir. Kaçak akım normalin aksine derin toplardamardan yüzeyel toplardamara doğru olmaktadır.
Yüzeyel damarda gelişen yüksek basınca bağlı yüzeyel damarlarda ve dallarında varis gelişmektedir.
Doppler ultrasonun ayakta yapılması sonuçların doğruluğu açısından büyük öneme sahiptir. Kanın yerçeki etkisi ile aşağıya geri kaçışı daha kolay görüntülenir. Kaçışı ortaya çıkarmak için çeşitli manevralar ile desteklemek önemlidir.
Doppler ultrason ile,
1. Derin toplardamarlarda kaçak veya tıkanıklık
2. Yüzeyel toplardamarlarda kaçak
3. Yüzeyel ve derin toplardamarı birleştiren perforan venlerde damarlarda kaçak araştırılır.
Doppler ultrasonda akım grafiğinde normal akımı cizgi üstündeki trase temsil etmekte. Hastanın ıkınma hareketi ile birlikte kapakçıklar kapanmakta ve geri kaçırmaya başlamaktadır ve cizgi altındaki traseyi oluşturmaktadır.
Doppler ultrasonda normal akım mavi renkli ise geriye olan kaçak akım renk değiştirerek kırmızıya dönüşür. Ya da tersi olur.
Kapakçıklardaki kaçak değerlendirmesinde en önemli faktör kaçağın miktarı ve süresidir. Normalde yüzeyel toplardamarlardaki 0,5 saniye kaçak, derin toplardamarlardaki 1sn kaçak normal kabul edilmektedir.
Yüzeyel damarlarda 0,5-1sn arasındaki kaçaklar hafif, 1-2sn arası orta ve 2-3 sn arasındaki kaçaklar ise ciddi olarak kabul edilmektedir. Hastanın ıkınma hareketi ile toplardamar kapakçıkları kapanır ve bu esnada kısa süreli 0,5 sn süreli kaçak olabilir. Ikınma süresi boyunca kapaktan kaç sn kaçak olduğu değerlendirilir.
Doğru tedavi doğru tanı ile başlar, uygun tedavinin seçimi ile devam eder. Doppler ultrason yapılmaksızın yapılan varis tedavileri önemli tıbbi hata olarak kabul edilir.